"ΝΑ ΠΩ ΚΑΤΙ ΑΚΟΜΑ;"

Με μεγάλη μου χαρά, συμμετέχω σε αυτό το διάλογο για τα θέματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της παιδείας γενικότερα. Κατ’ αρχάς θα ήθελα να συγχαρώ τους μαθητές που, με πολύ ευσυνειδησία και ενδιαφέρον, προετοίμασαν και πήραν ενεργό μέρος στο διάλογο, και ειδικότερα για την συγκεκριμένη πρωτοβουλία που είχαν να στηθεί αυτό το blog, ως βήμα ανταλλαγής απόψεων στη σχολική μας κοινότητα. Το γεγονός αυτό καθιστά πιο επιτακτική την ανάγκη, ιδιαίτερα για μας τους γονείς, να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες τους, δηλαδή όχι απλώς να περιοριστούμε σε μια ανοιχτή συζήτηση αλλά και να δώσουμε συνέχεια, προβάλλοντας και προωθώντας τα θέματα που θα αναδειχθούν από τη συζήτηση.

Μελετώντας τις προτάσεις που έκαναν οι μαθητές ύστερα από τις γενικές συνελεύσεις των τμημάτων τους, αλλά και κατά την εκδήλωσή μας «ΝΑ ΠΩ ΚΑΤΙ;», θα έλεγα ότι οι περισσότερες από αυτές με βρίσκουν σύμφωνη, και πιστεύω πως πρέπει να συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα δράσης του Συλλόγου Γονέων σαν ζητήματα για προβολή, προώθηση ή διεκδίκηση. 

Συγκεκριμένα, αναφέρομαι, στο πολύ σοβαρό θέμα του προγράμματος και του περιεχομένου των σπουδών, της διδακτέας ύλης, των σχολικών εγχειριδίων και ότι σχετίζεται με αυτά. Πράγματι, το πρόγραμμα των μαθητών είναι εξαιρετικά φορτωμένο και εντατικοποιημένο. Παρέχονται αποσπασματικές γνώσεις και το περιεχόμενό του είναι αναχρονιστικό. Οι μαθητές επιβαρύνονται υπερβολικά, περισσότερο απ’ όσο είναι απαραίτητο, καλούνται να διαχειριστούν ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών που ύστερα από λίγο χρόνο ξεχνιούνται, γιατί δεν εμπεδώνονται. Όλη η προσπάθεια επικεντρώνεται στις πανελλαδικές. Συμφωνώ επίσης πως πρέπει να δοθεί περισσότερος χώρος σε μαθήματα όπως τα καλλιτεχνικά, τα αθλητικά κ.ά., γιατί συντελούν στη διαμόρφωση πιο ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων. Ίσως θα ήταν σκόπιμο να μπουν αυτά σαν επιλογές ώστε να μην επιβαρύνεται το ωρολόγιο πρόγραμμα, το οποίο όπως σωστά αναφέρθηκε, χρειάζεται ελάφρυνση.

Άλλο μεγάλο ζήτημα, είναι οι επιλογές, που καλούνται να κάνουν οι μαθητές, για τον τομέα σπουδών, τις κατευθύνσεις κ.λπ., και κατ’ επέκταση για τις μετά το Λύκειο σπουδές και το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν. Υπάρχει μεγάλη αγωνία στους μαθητές και τις οικογένειές τους γύρω από αυτά τα θέματα, και για το μέλλον τους γενικότερα. Πώς θα βρεθεί η χρυσή τομή ώστε οι μαθητές, αφ ενός, να πετύχουν τους στόχους τους, να χτίσουν καλύτερα τις προϋποθέσεις για επαγγελματική αποκατάσταση και, αφ ετέρου, να αναδείξουν τις προσωπικές τους κλίσεις, δεξιότητες και ενδιαφέροντα και να προσεγγίσουν τα όνειρά τους; Λέω ναι, λοιπόν, σε όλες αυτές τις προτάσεις για συστηματικό επαγγελματικό προσανατολισμό, ενημέρωση για τις Σχολές και τα επαγγέλματα, με επισκέψεις σε χώρους εργασίας ή σπουδών, και φυσικά, υποστήριξη συμβουλευτική και ψυχολογική. Ενέργειες που πρέπει να ξεκινούν από το Γυμνάσιο, όταν τελειώνοντας, οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν ένα Γενικό Λύκειο ή ένα ΕΠΑΛ, να συνεχίζονται σε όλες τις τάξεις του Λυκείου και να καταλήγουν στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού.

Σημαντικό επίσης θέμα, η εκπαιδευτική διαδικασία. Χρειάζονται περισσότερα εργαστήρια, περισσότερος διάλογος – συζήτηση, χρήση σύγχρονων συστημάτων που να κάνουν πιο ενδιαφέρον το μάθημα και πιο αποτελεσματικό. Αυτό βέβαια προϋποθέτει, αφ’ ενός την ανάλογη υλικοτεχνική υποδομή, την εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών και μεθόδων διδασκαλίας, αλλά και αντίστοιχη αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών. Εδώ, θα ήθελα να σταθώ λίγο στο θέμα της αξιολόγησης που αναφέρθηκε. Πιστεύω πως πολλοί μιλούν για την αξιολόγηση, ίσως όμως ο καθένας την αντιλαμβάνεται διαφορετικά. 

Καταχρηστικές ή συγκυριακές αξιολογήσεις δεν με βρίσκουν σύμφωνη. Θα βοηθούσε, όμως, το να υπάρχει ένα διαρκές σύστημα παρακολούθησης των αποτελεσμάτων του διδακτικού έργου με επιστημονικά κριτήρια. Για παράδειγμα, ποιος ήταν ο στόχος του μαθήματος, αν επιτεύχθηκε, τι διορθωτικές ενέργειες έγιναν, αν έχουν χρησιμοποιηθεί εναλλακτικοί τρόποι διδασκαλίας, αν υπάρχει αλληλοσεβασμός και αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ καθηγητή και μαθητή. Με την απαραίτητη μόνιμη συμβουλευτική υποστήριξη προς μαθητές και καθηγητές. 

Συχνά μας έχουν απασχολήσει οι σχέσεις μέσα στη σχολική κοινότητα και η καθημερινή ζωή του σχολείου. Η πρότασή μου πάνω σε αυτό επικεντρώνεται στη σύνταξη ενός σύγχρονου Κανονισμού, που θα είναι προϊόν διαβούλευσης των μελών της σχολικής κοινότητας, ώστε να εξασφαλίζεται και η επιτυχία κατά την εφαρμογή του. Να μην είναι ένα απλό καθηκοντολόγιο - μια λίστα μερικών κανόνων, αλλά να περιλαμβάνει τόσο τις υποχρεώσεις όσο και τα δικαιώματα όλων των μελών με όσο το δυνατόν σαφήνεια ως προς τις επιπτώσεις, ώστε να μην δημιουργείται αίσθημα αδικίας. Αυτό θα είναι ένα θετικό βήμα τόσο για την βελτίωση του σχολικού κλίματος όσο και για την πιο εύρυθμη λειτουργία στο μέλλον. Η συμμετοχή των μαθητών στη διαβούλευση, είναι απαραίτητη διότι διαθέτουν ικανότητα κρίσης και δικαιούνται να συμμετέχουν στον καθορισμό ζητημάτων της ζωής τους από κοινού με τους ενήλικες που ορίζονται ως υπεύθυνοι για αυτούς. Η συμμετοχή των μαθητών στη σχολική ζωή, τους βοηθά να αποκτήσουν υπευθυνότητα.

Τι ζητά ένας Κανονισμός από τους μαθητές; Να έχουν δημοκρατική συμπεριφορά, να σέβονται τους κανόνες του σχολείου, τους όρους της ισότιμης συμμετοχής στη ζωή του σχολείου, να δείχνουν τον οφειλόμενο σεβασμό στον εκπαιδευτικό, στη σχολική περιουσία, στο συμμαθητή. Τι ζητά από ένα Διευθυντή; Να επικοινωνεί με τους μαθητές, να δείχνει αγάπη, ενδιαφέρον και φροντίδα γι αυτούς, να συζητά με τους μαθητές και η επικοινωνία μαζί τους να γίνεται ελεύθερα αλλά και με τον πρέποντα σεβασμό εκ μέρους τους. Τι ζητά από τους εκπαιδευτικούς; Να συνεισφέρουν στη διαμόρφωση ήρεμου, ευχάριστου και συνεργατικού κλίματος μέσα στο σχολείο με κύρος και αξιοπρέπεια. Η μορφή και το ύφος της γλώσσας των εκπαιδευτικών, η κοινωνική τους ζωή και η γενικότερη παρουσία τους δημιουργούν πρότυπα αναφοράς για τους μαθητές. Τι ζητά από τους γονείς; Να επικοινωνούν συχνά με το Διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς της τάξης, να παρακολουθούν με ενδιαφέρον τη φοίτηση, το ήθος και τη σχολική επίδοση και ενημερώνουν υπεύθυνα το σχολείο για όλα τα ζητήματα τα οποία σχετίζονται με το μαθητή και επηρεάζουν τη συμπεριφορά του στο σχολείο. Να συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς και το Διευθυντή τόσο ατομικά όσο και συλλογικά. Το σχολείο χρειάζεται και επιδιώκει τη συνεργασία του Συλλόγου για την προαγωγή του σχολικού έργου. Και ασφαλώς, δεν ξεχνάμε τα θεμελιακά δικαιώματα, ότι οι μαθητές πρέπει να προστατεύονται από κάθε μορφής βίας και προσβλητικής συμπεριφοράς, να αντιμετωπίζονται με σεβασμό ως αυτόνομες προσωπικότητες που έχουν δικαιώματα. Η εφαρμογή της σχολικής πειθαρχίας πρέπει να γίνεται με τρόπο που σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, εξαντλώντας τα παιδαγωγικά μέσα σωφρονισμού, και αποφεύγοντας το στιγματισμό και τη διαπόμπευση.

Κλείνοντας, θα επισημάνω, πως κάθε μια από τις παραπάνω προτάσεις, όπως πολύ σωστά αναφέρθηκε, πρέπει να έχει σαν γνώμονα την υποστήριξη της δημόσιας εκπαίδευσης, τον περιορισμό της παραπαιδείας και της ιδιωτικής εκπαίδευσης.

Κατερίνα Βούζα

Πρόεδρος ΔΣ Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων

Απρίλιος 2016